اولویت نیکی به مادر

مثنوی یکی از قالب های شعری متداول، مانند قالب شعری غزل در شعر دری است. قالب مثنوی از نظر تعداد بیت ‌ها یک قالب شعری بلند است که بیشتر برای داستان سرایی، بیان مفاهیم طولانی و آموزش مفاهیم استفاده می‌ شود. مضمون و محتوای شعر مثنوی بیشتر موضوعات عارفانه، اخلاقی، حماسی و تاریخی می باشد. علت نامگذاری این قالب شعری به خاطر آن است که هر بیت دارای قافیه جداگانه بوده و تمام بیت ‌های آن از وزن خاصی پیروی می ‌کنند. از این قالب شعری به خاطر خصوصیات ساختاری آن، بیشتر برای بیان داستان ‌ها، ادبیات آموزشی و عارفانه و موضوعاتی که طولانی هستند استفاده شده است. مثنوی سرایی از قرن سوم و چهارم شروع شده و در تمام دوره ‌ها ادامه داشته است.از جمله آثاری که با این موضوع سروده شده‌ اند میتوان به شاهنامه فردوسی، حدیقه حکیم سنایی غزنوی، کلیله و دِمنه رودکی، آفرین نامه ابوشکور بلخی، بوستان شیخ مصلح الدین سعدی، مثنوی معنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی، هفت اورنگ نورالدین عبدالرحمن جامی، اسکندرنامه حکیم نظامی گنجوی و مثنوی های عرفانی بیدل اشاره کرد. قالب مثنوی با وجود مستقل بودن قافیه در هر بیت، دارای وزن شعری خاصی است. منظور از جداگانه بودنِ قافیه هر بیت آن است که تنها دو مصرع یک بیت هم قافیه هستند و همین ویژگی سبب شده تا این قالب شعری دارای بیت ‌های زیادی باشد و محدودیتی در تعداد بیت ‌ها وجود نداشته باشد. حداقل تعداد بیت در این قالب شعری دو بیت بوده و حداکثری در تعداد بیت ‌ها وجود ندارد.قالب مثنوی یکی از اولین قالب‌های شعری بوده که به ادبیات دری وارد شده و جزء بلندترین قالب ‌های شعری محسوب می ‌شود. شاهنامه و مثنوی معنوی را می ‌توان از برجسته ‌ترین شعر‌های سروده شده در قالب شعری مثنوی دانست.مثنوی مولوی ش, ...ادامه مطلب

پیامبر بزرگوار اسلام شخصیت بی همتای تاریخ جهان بشریت است که همچون خورشیدی تابان در آسمان انسانیت می درخشد و کالبد ارزش های والای اخلاقی و انسانی و کمالات بزرگ انسانی را روح می بخشد و مجموعۀ از کمالات و وارستگی ها و امتیازاتی که یک انسان کامل در همۀ ابعاد وجودی خود میتواند داشته باشد در زندگی پرعظمت و شگفت انگیز آن حضرت ترسیم شده است، که برای همیشه همچون مشعلی فروزان فرا راه آدمیان پرتو افشانی می کند. درود و نعت چنین پیشوایی والامقام اسلام برای هر انسان نیکو سرشت سعادت و نیکبختی بزرگ به حساب می آید.شاعران و نویسندگان زبان دری از دیرباز به رسم خطبه خوانان و گویندگان سرآغاز کلام و دواوین منظوم و منثور خویش را به مناجات خداوند و پس از آن به نعت حضرت محمد اسلام صلی الله علیه وسلم آراسته اند كه اینک پارۀ ازسروده های آنان را به خوانش می گیریم. شیخ فرید الدین عطار نیشابوری در نعت زیبایی چنین می فرماید:هردو گیتی از وجودش نام یافت عرش نیز از نام او آرام یافتهمچو شبنم آمدند از بهر جودخلق عالم از طفیلش بر وجودبهرخویش آن پاك جان را آفریدبهر او خلق جهان را آفریدحكیم سنایی غزنوی شاعر توانای مهد مدنیت و فرهنگ غزنین باستان در نعتیه زیبای چنین می سرآید:ای سنایی گرهمی جویی ز لطف حق سناعقل را قربان كن اندر بارگاه مصطفاچون نباشی خاک درگاه سرایی را که هستپاسبان بام، روح ‌القدس و دربان، مرتضاشیخ مصلح الدین سعدی، وصف خاتم المرسلین حضرت محمد صلی الله علیه وسلم را با ابیاتی به این زبان بیان داشته است:ندانم كدامین سخن گویمتكه والاتری زآنچه من گویمتترا عزلولاك تمكین بس است ثنای تو طه و یاسین بس استچه وصفت كند سعدی نا تمام علیك الصلاة ای نبی والسلاممیرزا عبدالقادر بیدل بزرگمرد شعر و ادب دری بدین گونه , ...ادامه مطلب

زبان دری و به ویژه ادبیات شفاهی و عامیانه مردم ما سرشار از حکایت ‌ها و ضرب‌ المثل های آموزنده است. همه‌ ما برای اینکه منظور خود را بهتر وسریع تر بفهمانیم، کم وبیش در گفتگوهای روزمره و یا نوشته های مان از ضرب ‌المثل ‌ها استفاده می‌ کنیم و در واقع این مثل ‌ها با زبان محاوره و گفتاری ما آمیخته و عجین شده‌ اند. می ‌توان گفت ضرب‌ المثل ‌ها، شناسنامه و هویت زبان ما هستند.ضرب ‌المثل ‌سخن کوتاه و مشهوری است که به ماجرا یا قصه‌ ای عبرت ‌آموز اشاره می ‌کند و جای توضیح بیشتر را می ‌گیرد. ضرب‌ المثل می‌ تواند یک بیت شعر یا فقط یک مصراع شعر یا جمله ‌ای معروف باشد. بسیاری از این داستان‌ ها از یاد رفته ‌اند و پیشینه‌ برخی از امثال بر ما روشن نیست. اما دانستن این که این مثل‌ ها از کجا نشأت گرفته‌ اند و چه حکایتی در پس آن‌ ها نهفته است، می ‌تواند برای کودک و نوجوان جذاب باشد.امروزه به دلیل گسترش ارتباطات و رسانه ‌ها و شبکه‌ های اجتماعی متعدد، کودکان و نوجوانان ما با هجوم واژه‌ های بیگانه رو‌به‌ رو هستند که زبان گفتاری و نوشتاری آن‌ ها را تهدید می‌ کند. بدیهی است آشنا کردن آنها ها با ضرب ‌المثل ‌ها و استفاده از آن در حراست و نگهداری زبان دری یکی از وظایف نویسندگان و شاعران این حوزه ها است.میتوان گفت که حکایات و داستان های شیرین و آموزنده بخشی از ادبیات مکتوب و عامیانه مردم ما را تشکیل میدهند. این داستان ‌های شیرین و پندآموز علاوه بر اینکه رگه ‌هایی از طنز و فکاهه دارند، سرگرم کننده نیز می باشند و به صورت غیرمستقیم برخی از نکات اخلاقی و روش و رفتار زندگی را به مخاطبان می ‌آموزند.با آنچه گفته آمدیم، ریشه ضرب المثل آموزنده ای "نرود میخ آهنین در سنگ" را که در حکایت زیبایی منقول است، تقدیم شما اب, ...ادامه مطلب

بانو حمیده اصیل معروف به رخشانه از نخستین زنان آواز خوان افغانستان به عمر هشتاد سالگی چشم از جهان فانی فروبسته و به جاودانه گان پیوست. انا لله و انا الیه راجعون خانم رخشانه به سال ۱۳۱۹ خورشیدی در خانواده یکی از جنرالان سابقه دار کشور به نام اصیل خان, ...ادامه مطلب

ترجمه برگردان اثری است که قبلاً در یکی از زبان های دیگر آفريده شده است، یا به سخن دیگر ترجمه کار بسيار دقيق فنی در انتقال يک اثر آفريده شده می باشد. ترجمه در زبان فارسی دری قدمتی طولانی دارد و مقوله ای دیر پاست، برخی آغاز ترجمه در زبان ما را مربوط ب, ...ادامه مطلب

یحیی جواهری شاعر و نویسنده نامدار کشور بنابر مریضی که عاید حالش گردیده بود روز سه شنبه هفته گذشته در ولایت بلخ جهان فانی را بدرود گفت. انالله و انا الیه راجعون روانشاد یحیی جواهری در سال ۱۳۳۰ خورشیدی در شهر مزارشریف چشم به جهان هستی گشود. آموزش‌ ها, ...ادامه مطلب

اکبر نیکزاد، خواننده سرشناس افغانستان روز یکشنبه هشتم حمل سال روان در اثر ابتلا به ویروس کرونا در یکی از شفاخانه های کشور آلمان چشم از جهان فانی فروبسته و به جاودانگان پیوست. انا لله و انا الیه راجعون اکبر نیکزاد در سال ۱۳۴۵ خورشید در شهر کابل دیده, ...ادامه مطلب

غلام‌ حیدر فرزند ملا شفیع‌ الله مشهور به حیدری, وجودی,، به سال ۱۳۱۸ خورشیدی، در یکی از دهکده‌ های پنجشیر دیده به جهان هستی گشود. با سپری نمودن دوران طفولیت نخست، در مدرسه زادگاهش‌ به فراگیری علوم دینی پ, ...ادامه مطلب