مسجد جامع هرات پنجمین مسجد بزرگ در جهان

مسجد'>مسجد جامع بزرگ هرات پنجمین مسجد جامع بزرگ در جهان است که بیش از ۱۴۰۰ سال قدمت تاریخی دارد. این مسجد جامع در زمینی به مساحت۴۶۷۶۰ مترمربع تأسیس شده که مشتمل بر۴۶۰ گنبد، ۱۳۰ رواق، ۴۴۴ فیل پایه، دوازده گلدسته، چهار ایوان، چهار دروازه، چهار کتیبه بزرگ مزین با آیاتی قرآن و اشعارعرفانی، منبر سنگی، کتابخانه و وضوخانه می‌ باشد که در زیباترین محل شهرقدیم هرات تاسیس شده وهمزمان گنجایش بیش ازیکصد هزار نمازگزار را دارا می باشد.

مسجد جامع بزرگ هرات از جمله آثار تاریخی افغانستان است. این بنای زیبا و شگفت ‌انگیز حدود سه هزار سال قبل، عبادتگاه آریائی ‌های یکتا پرست بوده است. در سال ۲۹ هجری شمسی پس از اشاعه دین مقدس اسلام در هرات، این معبد به مسجد مسلمانان تبدیل شد. ناگفته نباید گذاشت که این مکان تاریخی در آن زمان خیلی کوچک تر از حالا و به شکل چوبی بوده است.

بیشترین شخصیت‌های بزرگ جهان اسلام در این مسجد تدریس می‌ کردند از آن جمله میتوان به افرادی چون: پیرهرات خواجه عبدالله انصاری و خواجه محمد تاکی اشاره کرد. مسجد جامع هرات در طول تاریخ فراز و فرودهای زیادی را به خود دیده است. چندین بار تخریب و دوباره ساخته یا ترمیم شده است.

درسال ۴۱۴ هجری نیمی از مسجد که غالباً با چوب پوشیده شده و رنگ آمیزی شده بود در آتش سوخت ولی به همت خواجه محمد تاکی و همکاری مردم دوباره ترمیم شد و حدود دو قرن بعد بر اساس مشورت شیخ الاسلام فخرالدین رازی و بنابر دستور سلطان غیاث ‌الدین غوری با استفاده از خشت پخته، تزئینات و کاشی‌ های فیروزه‌ای بنا شد که با مرگ سلطان، پسرش سلطان محمود بعضی ازکارهای باقی مانده آن به اتمام رسید.

همچنان کاشی‌هایی که به نام کاشی هفت رنگ و کاشی معرق معروف است و در این مسجد دیده می ‌شود خود هنر کاشی سازی و یادگاری از دوره تیموری‌ها است.

درسال ۱۳۲۴هجری به همت عبدالله ملکیار نائب الحکومه هرات، راهرو‌های وسیع به اطراف و باغی به وسعت بیش از ۲۵ هزار متر مربع در سمت شرق مسجد ایجاد شد.

ساختمان فعلی مسجد براساس معماری عصر تیموری‌ها بنا شده و ترمیماتی هم که در این اواخر بر آن صورت گرفته با اسلوب و معماری آن عصر همخوانی دارد.

خود مسجد شباهت به ساختمان یا بناهای دوره تیموری‌ها دارد چون در این دوره هنرهای زیادی در هرات رشد کرده بود که از آن جمله میتوان به هنر معماری، ساختمان ‌سازی اشاره کرد.

مسجد جامع هرات تنها یک مکان برای عبادت و نمازگزاری نبوده بلکه بزرگترین مدرسه علمی و دینی نیز در منطقه محسوب می گردد، زیرا بزرگترین علما، روحانیون و عرفای این سرزمین یا در این مسجد درس داده اند و یا هم خود درس خوانده اند.

بناً لازم است تا با توجه به اهمیت این مکان تاریخی بی بدیل، در راستای حفاظت از آن توجه جدی صورت گرفته و برای بازسازی بخش های آسیب دیده آن اقدامات لازم انجام یابد.

+ نوشته شده در دوشنبه بیست و هفتم فروردین ۱۴۰۳ ساعت ۲:۲۵ ب.ظ توسط مصطفی اورهان  |