نگاهی به پیشینه تاریخی پست در افغانستان

افغانستان, در میان کشورهای منطقه در بخش فعالیت های پستی از پیشینه, کهن تاریخی, برخوردار بوده و مردمان این سرزمین از گذشته های دور خدمات پستی را مورد کاربرد قرار داده اند.

تاریخ گواه براین است که همیشه قاصدان و چابک سواران در طول تاریخ این وظیفه را انجام داده و بدین منظور گماشته شده اند. وظایف پست و قاصد و پیام رسان به خصوص در هنگام جنگ‌ ها و تعرضات دشمن حساس ‌تر و با اهمیت ‌تر بوده است.

با سیر تحول جوامع بشری روش و سیستم نامه رسانی هم تغییر کرده و رفته رفته رنگ عصر و پیشرفته به خود گرفت. سیستم پست و نامه رسانی به وسیله افراد و اشخاص با امکانات ترانسپورت زمینی و هوایی ایجاد گردید و سهولت های زیادی در بعد زمان، امنیت نامه ها و تلف شدن انرژی انسانی بوجود آمد.

در افغانستان, شیوه نوین ارتباط پستی، برای اولین بار در زمان امیر شیرعلی خان یعنی در سال 1239 خورشیدی بوجود آمد و در آغاز یک چاپارخانه در بالا حصار کابل تاسیس شد و تا مدتی تنها مرکز نقل و انتقال نامه در افغانستان, بود.

در این دوران به دلیل كم بودن نامه‌ها و دشوار بودن حمل و نقل ارسال بسته های پستی زمان مشخصی نداشت. ارتباطات پستی در آن زمان فقط در داخل افغانستان, برقرار بود ولی اگر ارسال نامه ای به خارج از افغانستان, لازم می شد، دولت قاصد مخصوصی را برای ارسال آن تعیین می کرد.

اولین مجموعه تکت‌های پستی افغانستان, هم که به "کله شیر" معروف بود در همین زمان به ارزش یک شاهی و یک صنار به چاپ رسید و پس از آن تصویر امیر شیرعلیخان بنیانگذار پست معاصر افغانستان, بر روی یک تکت پستی نقش بست.

در سال ۱۲۵۷ خورشیدی، تشکیلات پست افغانستان, با مشکل مواجه شد و تا زمان حکومت امیرعبدالرحمن خان، انتقال نامه های پستی متوقف بود و تنها در موارد ضروری نامه های دولتی به وسیله چاپار مخصوص منتقل می شد. ولی با به قدرت رسیدن امیرعبدالرحمن خان این توقف چند ساله دوباره به جریان افتاد و یک پسته خانه مرکزی در جنوب ارگ کابل راه اندازی شد و ارسال نامه‌ ها مجدداً از آنجا آغاز گشت. ارسال نامه به خارج از افغانستان, یکی از کارهای مهمی بود که در این زمان صورت گرفت و نامه رسان‌ها نیز به امکانات بهتری مجهز شدند.

و اما در یک سده اخیر سیستم پست افغانستان, شاهد پیشرفت های مهمی بود و در امر خدمات پستی تحولات شگرفی ایجاد گردید. این روند گسترش و پیشرفت فعالیت های پستی تا آغاز جنگ های داخلی در کشور جریان داشت وتکت های پستی نیز بدون وقفه به چاپ می رسید، ولی در جریان سالهای جنگ ساختار پست افغانستان از هم پاشید و ارتباطات پستی بین شهر ها و ولایات کشور قطع گردید.

اما پس از تحولات دهه هشتاد پست افغانستان، وارد مرحله نوینی شد و در حال حاضر تمام نقاط کشور تحت پوشش فعالیت‌های پستی قرار دارند وعلاوه برپست دولتی چند شركت خصوصی مشغول خدمت در این عرصه می باشند.

در شرایط کنونی و با حضور شركت های خصوصی در کشور، امید آن می رود كه پست افغانستان بتواند به زودترین فرصت خود را با استانداردهای بین المللی همگام سازد و زمان انتقال مراسلات پستی را در داخل كشور و خارج از آن كاهش دهد.