به بهانه یادبود از سالروز وفات محمدابراهیم صفا

استاد محمد ابراهیم صفا شاعر، روزنامه نگار، مترجم، متفکر ویکی ازمردان آزادیخواه کشور به سال 1286 خورشیدی درخانه مرد روشنفکری به نام محمد صفرخان دیده به جهان هستی گشود.

پدرش امین الاطلاعات امیر حبیب الله خان بود. صفا در محیطی فرهنگی ـ سیاسی دربار به دنیا آمده و در یک چنین فضایی پرورش یافت. از اینرو ویژگی های فرهنگی و سیاسی تا پایان عمر سرشت زندگی او بود. آموزش های نخستین و آشنایی با زبان عربی را در نوجوانی به پایان رسانید و در شانزده سالگی برای آموختن فن مخابرات راهی کشور هندوستان شد؛ در بازگشت از کشور هند، به کارهای گوناگون اداری در وزارت های معارف، اقتصاد و امور خارجه مشغول گشت، اما از جایی که اشتیاق شگرفی به فلسفه و ادبیات داشت به این حوزه افزونتر مهرورزید و آثار و ترجمه هایی پدید آورد.

آموزش زبان انگلیسی، دریچۀ نوینی به روی او گشود تا با اندیشه های فلسفی باختر زمین، آشنایی به هم رساند و او که زبان عربی را نیز میدانست، به یاری این زبان به قلمرو فلسفۀ اسلامی راه یافت. پژوهش هایش را در این حوزه ادامه داد و مقالات و نوشتار های ارجمندی را به رشته تحریر در آورد.

صفا با آن که نزدیک به چهارده سال را در زندان گذراند ولی با آن هم سه دهه دیگر از حیاتش را بیکار ننشست؛ خواند؛ پژوهید؛ نوشت؛ ترجمه کرد و شعر سرود.

از روانشاد محمد ابراهیم صفا دو مجموعۀ شعری به نام های، نوای کهسار و گزیدۀ غزلیات

به یادگار مانده است.

صفا شیفتۀ طبیعت است، بازتاب طبیعت و عناصر طبیعی در غزل های او نمودار است و به گونۀ چشمگیری جلوه گری می کنند. گلها، گیاهان، پرندگان آبشار، چمن، دریا، سیل، کوه، باغ، دشت و صحرا عناصری اند که به گونه چشمگیری در شعرش درهم تنیده اند.

غزل صفا هرچند عاشقانه است اما هرگز از اندیشه های حکیمانه و تفکرات فلسفی تهی نیست. درغزل او تصویر های کوتاهی ازجامعۀ بسته، مختنق واندوهناک که دانشیان، روشندلان و اهالی سخن را به یأس فلسفی کشانده است به چشم میخورد.

صفا درغزل هایش با گونه یی از اندیشه و درونمایه رویا روست و در مخمس ها، مثنوی ها، قطعه ها، چهار پاره ها و رباعی ها، با گونۀ دیگر. او در غزل شاعر سنت گراست و در قالب های دیگر شاعر متجدد.

در غزل، پیرو شیوۀ هندی است و الگوی او در سخنوری میرزا عبدالقادر بیدل است از این رو بدین باور است که هرچه دارد از بیدل است :

من که و اظهار مطلب درغزل کردن، صفا

همت بیدل مرا منظور این اکرام کرد

روانشاد محمد ابراهیم صفا در سرانجام یک عمرخدمات شایسته ادبی وفرهنگی به تاریخ سوم جدی سال 1359 دیده ازجهان فانی فروبسته وبه ابدیت پیوست. روحش شاد ویادش جاودانه باد!