نگاهی به خاطره نگاری و پیشینه تاریخی آن

ساخت وبلاگ

خاطرهنگاری از عام ترین و صمیمانه ترین روش ها برای منتقل کردن حس به وسیلۀ نوشتن است و هر فردی میتواند با رعایت اصولِ ساده و قواعدِ اندک، به ساده ترین شكل، رویداد های مهم زندگی خود را ثبت نموده و خاطرات خوب و بد زندگی خود را ماندگار سازد.

خاطره ‌نگاری‌ پایبند هیچ ‌یک‌ از صور بیان‌ ادبی‌ نبوده و نویسنده از هر شیوه‌ و ابزاری‌ که‌ در دسترس‌ داشته برای‌ روایت‌ دیده ‌ها و شنیده ‌ها و بیان‌ داستان‌ زندگی‌ و شرح حالات‌ درونیِ خویش‌ سود جسته است. بدین‌ سبب‌ به‌ دشواری‌ میتوان‌ شکلی‌ از صور ادبی‌ و نوشتاری‌ را در گنجینه تاریخ یافت که خاطره ‌نگاری‌ در قالب‌ آن‌ نیامده‌ باشد. ازهمین‌ رو خاطرات‌ گذشته مردم ما را باید درلابلای‌ سنگ ‌نوشته ‌های‌ پادشاهان‌ هخامنشی‌ و ساسانی‌، در آثار وقایع‌ دربار شاهان‌ و ‌خاطرات‌ اهل‌ دیوان‌ و در گنجینه‌ پهناور ادب‌ جستجو کرد.

خاطره ‌نگاری‌، ابتدا در تمدن‌ باستانی‌ مصر پدید آمده و آنگاه‌ در تمدن‌ های‌ کلدانی‌ و آثوری‌ رونق‌ گرفت‌ و درعصر هخامنشی‌ وارد مرحله‌‌ تازه‌ شد.

‌مجموعه‌ بزرگِ خاطره ‌نگاری‌ در کتیبه ‌های‌ معابد آثوری‌ بر جای‌ مانده‌ است‌. تحول‌ عمده ‌ای‌ که‌ آثوریان‌ پدید آوردند آن‌ بود که‌ منشیان‌ درباری‌، در کتیبه ‌نگاری‌ بناهای‌ تاریخی‌، از تعارفات‌ متداول‌ در باره‌ اهدای‌ بنا از سوی‌ پادشاهان‌ کاستند و به‌ جای‌ آن‌ به‌ نوشتن وقایعِ‌‌ اعمال‌ و آثار آنان‌ پرداختند. این‌ ابداع‌ سرآغاز واقعه ‌نگاری‌ درباری‌ و خاطره ‌نگاری‌ شاهانه‌ شد که‌ درعهد هخامنشی‌ و ساسانی‌ در میان‌ شاهزاده گان‌ یونانی‌ تداوم‌ یافت‌ و با خاطرات‌ امپراطور روم‌، در تاریخ‌ غرب‌ شهرت‌ گرفت.‌

مجموعه دیگر‌ خاطره ‌نگاری‌ درعهد باستان‌، که‌ از نظر تاریخ‌‌ نیز اهمیت‌ دارد، خاطرات‌ افسانه‌ گونه ‌ایست‌ که‌ در کتاب‌ های‌ ادیان دیگر روایت‌ شده ‌اند.

برجسته ترین‌ مجموعه‌ خاطره‌ نگاری‌ ‌را پادشاهان‌ هخامنشی‌ وساسانی‌ به‌ یادگار گذاشته و در این‌ راه‌ از همتایان‌ یونانی‌ و رومی‌ خویش‌ پیشی‌ گرفته ‌اند.

تاریخ ‌نگاری‌ و واقعه ‌نگاریِ درباری‌، که‌ در اواخر عهد مغول‌ دچار فترت‌ شده‌ بود، درعهد تیموریان‌ دوباره‌ رونق‌ گرفت‌. واقعه ‌نگاریِ‌ درباری درعهد صفویان‌ دوباره‌ رونق‌ گرفت وهمچنان ادامه داشت تا اینکه سرانجام با فراز و فرود های فراوان به گونه كمرنگی تا زمان ما رسید.

واقعه نگاری‌ در ادبیات‌ دری‌ از قرن‌ چهارم‌ و پنجم‌ در قالب‌ تاریخ ‌نگاری‌ آغاز شد و به‌ طور مشخص‌ با سه‌ اثر برجسته‌ و بی ‌نظیری چون: اخبار خوارزم اثر دانشمند بزرگ ابوریحان بیرونی، تاریخ بیهقی و سفرنامه ناصر خسرو بلخی آغاز گردید اما با تأسف نتوانست با همان‌ کیفیت‌ ممتاز ادامه یابد.

خاطره نگاری میتواند به انتقال تجربیات کمک کند و زندگی خوانندگان را بهبود بخشد. از مهمترین‌ خصوصیات‌ این‌ آثار، که‌ آنها را از واقعه ‌نگاری‌ ممتاز و به‌ خاطره ‌نگاری‌ و سرگذشت‌ فردی‌ تبدیل‌ می کند، حضور فعالِ‌ نویسنده در رویداد های‌ می باشد‌ که‌ تصویر کرده‌ است.

مهم‌ ترین ویژگی ساختاری خاطره نگاری، برجسته بودن و برجسته ساختن حوادث در خلق و نگارش خاطره است، یعنی اینکه نویسنده باید واقعه‌ای را به عنوان خاطره مطرح سازد كه اولاً برایش اتفاق افتاده باشد و ثانیاً خود در آن حادثه‌ وجود داشته باشد.

نویسندۀ خاطره بهتر است كه خاطراتش را از جای مشخص كه معمولاً شروع حادثۀ خاطره است، آغاز كند و هیچ یك از موضوعات مربوط به آن خاطره را از قلم نیندازد تا از به وجود آمدن سؤال‌ های متعدد در ذهن خواننده جلوگیری نماید یا پاسخ آنها را بدهد.

نویسنده همچنین نباید خاطره را بدون رسیدن به نقطۀ پایانی و انتهای عقلانی رها سازد، مگر آن كه از این كار مقصود خاصی داشته باشد. همچنین ادامه ندادن بی‌ مورد خاطره پس از پایان یافتن حادثۀ اصلی، به زیبایی آن خاطره كمك می‌ كند.

+ نوشته شده در چهارشنبه هشتم آذر ۱۴۰۲ ساعت ۱:۳۲ ب.ظ توسط مصطفی اورهان  | 

اولویت نیکی به مادر...
ما را در سایت اولویت نیکی به مادر دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : mstafa بازدید : 26 تاريخ : چهارشنبه 15 آذر 1402 ساعت: 13:48